Jesteś rolnikiem i zastanawiasz się nad przekształceniem lasu na użytek rolny. Co powinieneś wiedzieć na początku? Aby przystąpić do zmiany działki z leśnej na nieleśną trzeba przejść dość skomplikowaną i czasochłonną procedurę administracyjną – nie mniej nie jest to niemożliwe.
Zmiana lasu na użytek rolny jest dopuszczalna
Tę kwestię reguluje ustawa z dnia 28 września 1991r. o lasach. Zgodnie z art. 13 ust. 2 i 3 tejże ustawy zmiana lasu na użytek rolny jest dopuszczalna w przypadkach szczególnie uzasadnionych potrzeb właścicieli lasów.
W jakich przypadkach możliwe jest przekształcenie lasu na grunt rolny?
Z przytoczonego przepisu (art. 13 ust. 2 ustawy o lasach) wynika, że zmiana lasu na grunt rolny jest możliwa jedynie w szczególnie uzasadnionych przypadkach.
Przy tak skonstruowanym przepisie zmiana lasu na użytek rolny dopuszczalna jest jedynie w wyjątkowych, szczególnie istotnych sytuacjach, których występowanie strona winna wykazać w swym wniosku, przy czym rozstrzygnięcie takiej sprawy zapada w ramach uznania administracyjnego.
Co to są szczególnie uzasadnione przypadki?
Pojęcie „szczególnie uzasadnionych potrzeb właścicieli lasów” nie zostało zdefiniowane w ustawie. Należy w tym przypadku posiłkować się orzecznictwem sądów administracyjnych, które już wiele razy orzekały w sprawie wniosków właścicieli i z treści tych wyroków możemy wywnioskować jak rozumieć te słowa.
Szczególna potrzeba właściciela lasu oznacza jakiś przymus sytuacyjny. Zmiana przeznaczenia lasu na użytek rolny musi więc być dla właściciela tego lasu czymś niezbędnym w danej sytuacji. Potrzeba ta powinna być uzasadniona, udowodniona i obiektywna. w celu zamiany gruntu leśnego na rolny należy złożyć stosowny wniosek do starosty w tym temacie. Dla rolnika będzie to np. pilna potrzeba zwiększenia areału ziemskiego albo duże zadłużenie.
Użycie przez ustawodawcę zwrotu „szczególnie” oznacza, że nie wystarczy ustalenie wystąpienia po stronie właściciela lasu jakiejkolwiek, zwykłej potrzeby przekształcenia terenu leśnego na użytek rolny. Musi to być potrzeba wyjątkowa, kwalifikowana, uzasadniona szczególnymi okolicznościami, które w sytuacji konkretnego właściciela przeważają nad zasadą ochrony i trwałości utrzymania lasu (wyrok WSA w Białymstoku z 14 maja 2014 r., sygn. akt II SA/Bk 1184/13).
Procedura – jak zmienić przeznaczenie lasu?
Gdzie składa się wniosek o zmianę lasu na grunt rolny? Wniosek taki składa się do właściwego starosty, według miejsca położenia nieruchomości.
Wniosek ten musi być dokładnie uzasadniony szczególnymi powodami i okolicznościami.
Uwaga! To, że zaistniały szczególnie uzasadnione potrzeby, musi udowodnić właściciel lasu. Udowodnienie może nastąpić w każdy dopuszczalny prawem sposób, np. przez dokumenty lub świadków.
Odwołanie od decyzji Starosty
W sprawie odlesienia starosta wyda odpowiednią decyzję. Decyzja może być pozytywna lub negatywna.
Od decyzji starosty można składać odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego („druga instancja”).
Sprawa lasu do sądu
Jeżeli decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego będzie niekorzystna, można ją zaskarżyć do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Wówczas już zawodowi sędziowie, a nie urzędnicy, pochylą się nad sprawą i wydadzą wyrok.
Zamiana lasu na użytek rolny – druga procedura
Odlesienie to procedura długotrwałą i trudna.
Między innymi dlatego, że de facto należy przejść dwie procedury, jeżeli Twój las ma powierzchnię większą niż 1 ha.
Dla lasów o powierzchni większej niż 1 ha – przed wnioskiem do Starosty należy uzyskać decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach. Podstawa prawna: par. 3 pkt 88) lit. e) Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 2019r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.
Dla lasów o powierzchni większej niż 1 ha należy zatem pozyskać decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach. Taką decyzję wydaje Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska.
Od negatywnej decyzji Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska można się odwołać do Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie. Czas oczekiwania na decyzję drugiej instancji jest długi i wynosi kilka miesięcy.
Odlesienie – długa procedura
Dla lasów o powierzchni mniejszej niż 1 ha procedura będzie krótsza. Wymagany jest tylko wniosek do Starosty.
Dla lasów o powierzchni większej niż 1 ha procedura odlesienia będzie długotrwała i dwuetapowa. Najpierw wniosek o Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, a później wniosek do Starosty.
Sankcje karne za samowolne odlesienie
Dla zniechęconych przez długie procedury administracyjne dodam, że samowolne odlesienie jest karalne.
Samowolna zmiana lasu na uprawę rolną stanowi, w myśl art. 160 Kodeksu wykroczeń, wykroczenie podlegające karze grzywny.
Art. 160 Kodeksu wykroczeń
§ 1. Kto, działając bez wymaganego zezwolenia, zmienia las na uprawę rolną,
podlega karze grzywny.
Jak widać, prawo bardzo chroni lasy i zniechęca do odlesiania.
Przed próbą odlesienia warto skonsultować się z radcą prawnym, który oceni skuteczność wniosku, wytłumaczy szczegóły i wesprze w procedurze urzędowej.
